เศรษฐกิจดิจิทัล คือ ระบบเศรษฐกิจที่ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีดิจิทัลและข้อมูล
เศรษฐกิจดิจิทัล คือ ระบบเศรษฐกิจที่ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีดิจิทัลและข้อมูล
ดร.ธารากร วุฒิสถิตรกูล สถาบันวิจัยพัฒนาเศรษฐกิจและการศึกษา บี อาร์ ไอ
'นิยามศัพท์'เศรษฐกิจดิจิทัล' (Digital Economy) หมายถึง กิจกรรมทางเศรษฐกิจที่ใช้ความรู้และข้อมูลดิจิทัลเป็นปัจจัยการผลิตหลักโดยมี เครือข่ายข้อมูลสมัยใหม่เป็นโครงสร้างพื้นฐานสำคัญ และอาศัยเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (ICT) เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและปรับโครงสร้างเศรษฐกิจ
พูดง่ายๆ ก็คือ เศรษฐกิจดิจิทัลคือ ระบบเศรษฐกิจที่ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีดิจิทัลและข้อมูล ถือเป็นรูปแบบเศรษฐกิจหลักต่อจากยุคเกษตรกรรมและอุตสาหกรรม
ประเด็นสำคัญในการเข้าใจเศรษฐกิจดิจิทัล
1. ปัจจัยการผลิตหลัก: ข้อมูล
- ข้อมูลมีสถานะเทียบเท่าที่ดิน แรงงาน และทุน
- การรวบรวม/ประมวลผล/วิเคราะห์ข้อมูลนำไปสู่นวัตกรรมและมูลค่าเพิ่ม
2. โครงสร้างพื้นฐาน: เทคโนโลยี ICT
- อินเทอร์เน็ต, 5G, IoT, ปัญญาประดิษฐ์ (AI), บล็อกเชน, คลาวด์คอมพิวติ้ง
- เป็นฐานให้กิจกรรมดิจิทัลเกิดขึ้นได้
3. พื้นที่ดำเนินการ : โลกออนไลน์
- กิจกรรมเศรษฐกิจส่วนใหญ่เกิดขึ้นในพื้นที่ไซเบอร์
องค์ประกอบเศรษฐกิจดิจิทัล
แบ่งหลักเป็น 2 ส่วน:
1. ดิจิทัลแปรสภาพเป็นอุตสาหกรรม (Digital Industrialization)
- อุตสาหกรรมที่ผลิตเทคโนโลยีดิจิทัลโดยตรง
- ตัวอย่าง:
- ผู้ผลิตชิปเซมิคอนดักเตอร์
- บริการโทรคมนาคม
- บริษัทซอฟต์แวร์/แพลตฟอร์มออนไลน์
- อุตสาหกรรม AI/คลาวด์/บิ๊กดาต้า
2. อุตสาหกรรมแปรสภาพเป็นดิจิทัล (Industrial Digitalization)
- อุตสาหกรรมดั้งเดิมที่นำดิจิทัลมาปรับใช้
- ตัวอย่าง :
- อุตสาหกรรม: ระบบอัตโนมัติในโรงงาน (Smart Factory)
- การเกษตร: ใช้เซ็นเซอร์/โดรนวิเคราะห์ดิน (Smart Farming)
- โลจิสติกส์: ระบบติดตามสินค้าอัจฉริยะ
- การค้า:อีคอมเมิร์ซ, แพลตฟอร์มบริการ
- การเงิน: FinTech, บล็อกเชน, ชำระเงินออนไลน์
- บริการ: การแพทย์ทางไกล, การศึกษาออนไลน์
คุณลักษณะเฉพาะ
- Network Effect : มูลค่าเครือข่ายเพิ่มตามจำนวนผู้ใช้ (เช่น แพลตฟอร์มโซเชียล)
- เศรษฐกิจขนาดใหญ่ : ต้นทุนการผลิตสินค้าดิจิทัลใกล้ศูนย์ (เช่น การคัดลอกซอฟต์แวร์)
- ขับเคลื่อนด้วยข้อมูล : การตัดสินใจอาศัยการวิเคราะห์ข้อมูล
- นวัตกรรมเร็ว : เทคโนโลยีพัฒนาแบบก้าวกระโดด
- ไร้พรมแดน:บริการข้ามประเทศได้ง่าย
ความสำคัญต่อโลกสมัยใหม่
- เครื่องจักรเศรษฐกิจใหม่ : ขับเคลื่อนการเติบโตทั่วโลก
- เพิ่มประสิทธิภาพ : ลดต้นทุนการผลิต/โลจิสติกส์
- สร้างนวัตกรรม : เกิดโมเดลธุรกิจรูปแบบใหม่
- สร้างงาน : อาชีพเกิดใหม่เช่น Data Scientist, AI Engineer
- ยกระดับชีวิต : บริการสะดวกผ่านดิจิทัล (เช่น Mobile Banking, Telemedicine)
- พัฒนาระบบบริหาร : ระบบราชการดิจิทัล (Digital Government)
สรุป : เศรษฐกิจดิจิทัลไม่ใช่แค่ 'อินเทอร์เน็ต' หรือ 'อีคอมเมิร์ซ' แต่เป็นการปฏิรูปทั้งระบบเศรษฐกิจโดยใช้ ข้อมูลเป็นเชื้อเพลิงหลักและ เทคโนโลยีดิจิทัลเป็นเครื่องมือเพื่อสร้างสังคมที่มีประสิทธิภาพและเท่าเทียม ...
